MỤC LỤC
Fulltrip.vn – Có nhiều bằng chứng cho thấy, phát minh ra giày dép là một trong những phát minh đầu tiên của loài người. Trong những lần săn bắt hay di chuyển tìm nơi trú ẩn, tổ tiên chúng ta phải tìm cách bảo vệ bàn chân khỏi những địa hình lởm chởm, gai nhọn, đá gồ ghề và cát nóng.
Lịch sử phát triển của loài người đã chứng minh được rằng con người sớm nhận thức rõ tầm quan trọng của việc bảo vệ bàn chân. Những tài liệu về người Ai Cập, Trung Quốc và các nền văn mình cổ khác đều có đề cập đến giày.
![](http://fulltrip.vn/wp-content/uploads/2023/10/antique-egyptian-shoes.jpeg)
Lịch sử phát triển đôi giày
Vậy đôi giày ra đời từ nền văn minh nào? Lịch sử phát triển của nó đến hiện tại đã biến đổi như thế nào? Trong bài này, chúng ta sẽ cùng nhau ngược dòng lịch sử đi qua 8 thời kỳ để tìm ra bí mật về đôi giày mà hàng ngày chúng ta đi nhé!
1. Thời Tiền sử
Ngay từ thời Tiền sử, tổ tiên của chúng ta đã mang giày, thời đó họ phải di chuyển từ châu Phi ấm áp lên tận miền Bắc. Không quen với cái lạnh, họ đã phải làm ra quần áo để có thể sống sót qua mùa đông khắc nghiệt và khi mà khí hậu băng giá chẳng hề tốt cho đôi bàn chân, họ đã phải làm ra đôi giày đầu tiên để sử dụng chung với áo khoác chống lạnh.
Đôi giày cổ nhất được phát hiện vào thời kỳ đồ đá cách đây đã 7.800 năm.
![](http://fulltrip.vn/wp-content/uploads/2023/10/giay-co-dai.jpeg)
Đôi giày cổ nhất có tuổi đời 7.800 năm
Vào thời Tiền sử, con người đã biết dùng các vật liệu có từ tự nhiên để làm ra những đôi xăng-đan như: sợi của vỏ cây, cây tre, hoặc chỉ cần lá cọ bện vào là có một đôi dép. Nếu muốn giày được chắc chắn phải dùng đến da hoặc lông thú.
Đế của một số loại giày thời Tiền sử được làm từ da gấu. Tại sao lại dùng da gấu mặc dù da gấu mỏng hơn da bò lại còn thấm nước nhiều hơn? Là vì tổ tiên của chúng ta tin rằng da gấu sẽ bảo vệ và mang lại cho họ sức mạnh của loài động vật đáng sợ này.
2. Thời Cổ đại
Sau thời kỳ Tiền sử là thời kỳ Cổ đại, cũng là thời kỳ các bậc thầy làm giày xuất hiện, họ có thể làm ra đôi xăng-đan từ mảnh vải nhỏ xíu, cũng có thể may luôn những đôi giày đế thấp cứng cáp hoặc những đôi bốt cổ cao đi mưa.
Tại Ai Cập, việc làm giày rất đơn giản bởi thời tiết nóng bức khô cằn nơi đây chỉ đòi hỏi những đôi giày đơn giản, thường là những đôi xăng-đan da trông gần giống với những đôi dép xỏ ngón được ưa chuộng ngày nay. Phần lớn chúng được những người đàn ông giàu có và cả các Pharaoh sử dụng. Khi những vị Pharaoh này chán đi giày, ông sẽ giao chúng cho một trong những người hầu của mình, người ta thường gọi họ là “Người cầm xăng-đan”.
![](http://fulltrip.vn/wp-content/uploads/2023/10/giay-ai-cap-cho-quy-toc.jpeg)
Đôi dép của Pharaoh
Giày của các Pharaoh được trang trí bằng hạt cườm, vàng và các loại đá quý như: Carnelian, ngọc lưu ly…
Da được dùng làm xăng-đan ở Ai Cập rất mềm mại và dẻo dai. Đó là vì những người thợ đóng giày đã nhúng chúng vào một loại chất lỏng đặc biệt trơn như dầu. Chất lỏng ngày giúp người mang giày thoải mái đi qua những vũng nước lớn mà không phải lo lắng về việc nước chảy vào trong giày hay là giày bị thấm nước rồi từ từ mục rã.
3. Hy Lạp Cổ đại
Trong khi đàn ông Ai Cập được xỏ chân vào những đôi giày êm ấm và phụ nữ Ai Cập phải vật lộn với đôi chân trần, thì tại Hy Lạp, phụ nữ đã biết nuông chiều đôi bàn chân của mình trong những đôi giày Persikai được làm từ những tấm da mềm nhẹ nhất.
![](http://fulltrip.vn/wp-content/uploads/2023/10/phunu-hylap.png)
Phụ nữ Hy Lạp Cổ đại đi giày Persikai
Những loại giày da có vẻ cứng cáp hơn một chút thì được mang bởi những quý ông Hy Lạp, có thể kể đến Karbatine: một dải da quấn quanh bàn chân và được buộc bằng dây trên mu bàn chân.
Nếu muốn đi lại thoải mái hơn thì đã có Syconia – một loại giày có nhiều dây đan xen của người Hy Lạp, nếu các bạn có xem bộ phim “300 chiến binh” sẽ thấy những chiến binh cũng đi những đôi giày này, chính những đôi giày này đã truyền cảm hứng cho thợ làm giày La Mã sau này.
4. La Mã Cổ đại
Người La Mã đi dạo trên đường phố trong những đôi giày có dây buộc đến giữa bắp chân được gọi là: Calcei. Đây là loại giày da cao cổ có quai mảnh buộc vào cổ chân người mang, Calcei đỏ được mang bởi giới quý tộc, trong khi dân thường thì dùng màu đen.
![](http://fulltrip.vn/wp-content/uploads/2023/10/lamacodai.png)
Đàn ông La Mã Cổ đại thích những đôi giày màu đỏ sặc sỡ
Những người giàu và quý phái thích đôi giày của mình phải có màu đỏ thật bắt mắt, trong khi các vị nghị sĩ với tính tình nghiệm nghị thì chỉ chuộng màu đen thanh lịch. Những người lính La Mã thiện chiến sẽ chẳng bao giờ xỏ chân vào một đôi giày mà đế của nó không được gia cố bằng đinh, cái này sẽ ngăn họ khỏi cơn buồn ngủ.
5. Thời Trung cổ
Vào thời Trung cổ, giày da không có phần gót mà thay vào đó lại kiêu hãnh sở hữu một bộ phận trông giống như được kéo dài từ mũi giày, mọi người thường gọi là “Chiếc mỏ chim”. Mũi giày của tầng lớp quý tộc dài đến mức khiến họ khó khăn trong việc di chuyển nên phải buộc mũi giày vào thắt lưng. Những người đàn ông mang đôi giày này nhìn như những anh hề bởi chiếc mũi nhọn lại rất nhiều màu sắc và được trang trí bằng chuông nữa.
![](http://fulltrip.vn/wp-content/uploads/2023/10/giaytrungco.png)
Đàn ông Trung Cổ đi đôi giảy mỏ chim kéo dài
Phụ nữ thì chọn những đôi giày ít lập dị hơn, mũi giày được thiết kế như mỏ cò với đế bằng da hoặc bằng gỗ, có dây đai buộc vào cổ chân.
![](http://fulltrip.vn/wp-content/uploads/2023/10/giay-nu-trung-co.jpeg)
Giày nữ thời Trung cổ
6. Thời Phục hưng
Nếu thời Trung cổ, mũi giày được kéo dài thì đến thời Phục hưng, giày lại được mở rộng. Mũi dài nhọn được thay thế bởi mũi giày mỏ vịt và miệng bò, phần mở rộng được lót thêm đệm giúp đi lại thuận tiện. Vào thời kỳ Phục hưng, màu sắc giày đã cập nhật thời thượng hơn với nhiều màu như: vàng, đỏ, xanh, hồng, đen và xanh lá.
Chất liệu da ngày càng mềm hơn, hàng dệt cũng cao cấp hơn. Về hình dáng thì giày bệt đế thấp được buộc vào bàn chân, giày đế bệt thường bị trơn trượt. Các quý bà quý cô lại thích làm điệu quá đà trên những đôi giày cao tới 50cm, vì vậy những cô tiểu thư cành vàng lá ngọc thời đó luôn cần phải có sự trợ giúp của người khác khi di chuyển. Những đôi giày này có hoạ tiết thêu cầu kỳ thỉnh thoảng được tô điểm bởi các chi tiết bằng vàng, đế giày được làm từ nút bần hoặc gỗ, giày được buộc bằng dải ruy băng lụa, những đôi giày cao lênh khênh này vẫn thịnh hành cả trăm năm.
![](http://fulltrip.vn/wp-content/uploads/2023/10/giay-phuc-1.jpeg)
Phụ nữ đi giày đế cao đến 50cm
Người nghèo trong xã hội sở hữu những đôi giày rất đơn giản, đôi khi chỉ cần một mảnh vải là có thể làm ra chúng.
7. Thời Ba Rốc
Thế kỷ 17 – 18, thời trang giày đã cởi mở hơn với các kiểu ruy băng, nơ, ren, ngọc trai, kẹp trang trí và đá. Đây là một xu hướng rất thịnh hành với các quý cô thời Ba Rốc và Rococo, cũng như những kỵ sỹ của họ.
Việc những người đàn ông và phụ nữ thuộc tầng lớp cao quý sử dụng gót giày màu đỏ để làm cho họ trông có vẻ cao hơn cũng trở nên phổ biến thời kỳ này.
Đàn ông khoe khoang sự nam tính của mình trong những đôi bốt lính ngự lâm cao cổ được tô điểm bằng đinh thúc ngựa và phần xắn gấu rộng rãi. Đôi bốt cao nhất có thể đến tận giữa đùi.
Vậy còn những người nghèo khó trong xã hội họ mang giày gì? Vẫn chỉ là những gì họ hay mang thôi, vẫn là những đôi guốc hoặc đôi bốt thông thường mà thôi.
8. Thế kỷ 19
Thế kỷ 19 đã loại bỏ đi sắc đỏ rực rỡ từ gót giày và đế giày của giới quý tộc. Tầng lớp thượng lưu này có thể chi trả cho các chất liệu và kiểu làm giày cao cấp hơn, tạo nên sự khác biệt chủ yếu giữa người giàu và người nghèo. Mấy người đàn ông ăn diện sẽ lượn lờ trong những đôi giày da bóng hoặc giày Prunelle có dây buộc cao su.
So với phong cách thời kỳ trước thì giờ đây, giày nữ chỉ còn cao đến mắt cá chân, gót thì thấp hơn nhiều và giày cũng đã có nút buộc dây đi kèm, giày cài nút cao đến cổ chân cũng được phụ nữ ưa chuộng.
![](http://fulltrip.vn/wp-content/uploads/2023/10/giay-tk-19.jpeg)
Giày của quý cô thế kỷ 19
Thời kỳ hiện đại này cũng đã bắt đầu nhắm đến việc sản xuất giày cho trẻ em và dùng trong thể thao, những đôi giày trẻ em và giày tập thể dục đầu tiên ra đời.
Vào cuối thập niên 50 của thế kỷ 19, hầu hết giày dép được sản xuất là các loại đế bằng và thẳng, chẳng có sự khác biệt nào giữa chiếc trái và chiếc phải. Phá vỡ truyền thống để tạo ra một loại mới không phải là đơn giản. Để làm nên một đôi giày, thợ làm giày cần các dụng cụ cầm tay như: Chiếc dùi uốn cong, cái đục giống như con dao và dao cạo. Các dụng cụ này đã được tạo ra từ nhiều thế kỷ về trước, thời này chỉ thêm vào một số dụng cụ như: kìm, búa, giấy ráp, kê đá để hoàn thiện phần cạnh và phần đế.
Vào năm 1845, chiếc máy đầu tiên được đưa vào sử dụng, đó là máy cán dùng để thay thế cho búa và kê bằng đá – những dụng cụ được người thợ thủ công sử dụng để cán mỏng da, một phương pháp giúp tăng độ bền bằng cách nén sợi. Tiếp theo sau vào năm 1846, Elias Howe đã phát minh ra máy may. Phát minh ấy đã làm bùng nổ hoạt động nghiên cứu và phát triển hơn bao giờ hết.
Có thể thấy, lịch sử phát triển của đôi giày trải qua rất nhiều giai đoạn, nó cũng gắn liền với lịch sử phát triển của loài người. Những đôi giày từ những vật liệt thô sơ đơn giản đến những đôi giày được làm bằng da thú qua rất nhiều công đoạn tỉ mỉ, để từ đó đến nay đã hình thành nên một ngành công nghiệp giày da siêu lợi nhuận cho các tập đoàn lớn, được sản xuất theo dây chuyền và máy móc ngày càng hiện đại.
Tuy nhiên, khi công nghiệp càng phát triển thì con người lại càng thích trở về với những sự tinh túy của thủ công, vì thế những đôi giày đắt nhất trên thế giới lại là những đôi giày được chế tạo thủ công tỉ mỉ bởi bàn tay những thợ lành nghề có kinh nghiệm được truyền thừa hàng trăm năm như một nghề thủ công truyền thống.
Cảm ơn các bạn đã đồng hành đến cuối bài để cùng nhau tìm hiểu, khám phá lịch sử ra đời và phát triển của những đôi giày, là những vật dụng hết sức bình thường nhưng chúng lại mang trong mình cả một câu chuyện lịch sử kéo dài hàng nghìn năm./.
9. Xem trọn video về Nguồn gốc đôi giày: