MỤC LỤC
FullTrip.vn – Một hộp sọ lớn gần như nguyên vẹn của “Người Rồng” Homo longi khai quật được ở vùng Đông Bắc Trung Quốc cách đây 85 năm đã cho chúng ta biết thêm về một loài người cổ mới rất rất gần người hiện đại Homo sapiens. Vì sao Homo longi lại mang biệt danh “Người Rồng”? Họ có đặc điểm gì giống loài rồng trong truyền thuyết chăng? Homo longi cách Homo sapiens bao xa? Họ còn tồn tại hay đã vĩnh viễn biến mất như những giống loài Homo khác?… Tất cả sẽ được trả lời trong phần tiếp theo.
Vì sao gọi Homo longi là “Người Rồng”?
Để trả lời câu hỏi trên, chúng ta cần phải quay ngược trở về năm 1933, thời điểm một người đàn ông phát hiện hộp sọ đầu tiên của loài người mới ở khu vực dọc bờ sông Tùng Hoa chảy qua địa phận thành phố Cáp Nhĩ Tân thuộc tỉnh Đông Bắc Trung Quốc Hắc Long Giang. Bấy giờ, miền Bắc Trung Quốc đã bị Nhật Bản chiếm đóng.
Trong hoàn cảnh bị quân Nhật cưỡng ép xây cầu bắc qua sông Tùng Hoa, người đàn ông này đã hi hữu tìm thấy hộp sọ mà ông không hề biết nó quan trọng nhường nào với cây tiến hóa của nhân loại. Như được tổ tiên mách bảo, ông không giao nó cho quân Nhật mà lặng lẽ bọc lại và đem chôn dưới một cái giếng bỏ hoang. Để rồi năm 2018, sau 85 năm nằm im lìm dưới đáy giếng, chiếc hộp sọ lớn gần như nguyên vẹn đã được đưa ra ngoài ánh sáng, trở thành bằng chứng lịch sử giúp Homo longi chính thức có mặt trên cây phả hệ của chi Người (Homo) vào năm 2021. Và mẫu vật quý giá ấy được gọi là hộp sọ Cáp Nhĩ Tân.
Sau khi xác định danh pháp khoa học Homo longi cho chủng người cổ mới, các nhà nghiên cứu đã lấy địa điểm phát hiện mẫu vật là khu vực sông thuộc tỉnh Hắc Long Giang (Black Dragon River) để đặt biệt danh cho họ là “Người Rồng” (Dragon Man). Lý do đơn giản vậy thôi!
Homo longi là họ hàng gần nhất của người hiện đại?
Hộp sọ Cáp Nhĩ Tân siêu lớn dài 22,1cm, rộng 16,4cm, niên đại ít nhất 146.000 năm tuổi mà chúng tôi vừa nhắc đến thuộc về một người đàn ông trưởng thành tầm 50 tuổi. Dựa theo phân tích hộp sọ thì chu vi vòng đầu của Homo longi phải cỡ khoảng 65cm, lớn nhất trong số tất cả các chủng người cổ, thậm chí có thể sánh ngang khỉ đột hay sư tử. Đây là điểm làm nên sự khác biệt của họ so với số còn lại.
“Người Rồng” khả năng sở hữu thân hình lực lưỡng. Dù chưa đủ bằng chứng để ước tính chiều cao của họ nhưng phần đầu to chỉ ra họ cao trên mức trung bình của người hiện đại. Họ sống thành từng nhóm nhỏ trên những thảo nguyên giá lạnh phủ đầy băng tuyết ở khu vực Đông Á bên cạnh voi ma mút lông xoăn, nai sừng tấm, ngựa hoang Mông Cổ, trâu, gấu nâu… Chế độ ăn của họ tương tự người hiện đại sơ khai, bao gồm rau củ quả, chim, động vật có vú và cả cá. Giới khảo cổ cho rằng hộp sọ cũng như cơ thể to lớn của “Người Rồng” có thể là một lợi thế tiến hóa giúp họ thích nghi tốt với môi trường khí hậu lạnh giá của Cáp Nhĩ Tân – nơi nhiệt độ mùa đông âm tới hàng chục độ C.
Thông qua lượng thông tin khiêm tốn được nhóm nghiên cứu Trung – Anh – Úc tiết lộ, ta hình dung người cổ Homo longi có bộ não lớn và dài (dung tích não 1.420cm3), khuôn mặt ngắn, xương gò má thấp và nhỏ, cung lông mày rậm, hốc mắt vuông, chiếc mũi to và răng hàm lớn. Cấu trúc xương hộp sọ của “Người Rồng” tương tự như của người Homo sapiens sơ khai, song thể tích hộp sọ lại gần giống người Neanderthal và người hiện đại ngày nay.
Các phân tích DNA từ hộp sọ Cáp Nhĩ Tân đã phát hiện những đoạn gen chung giữa “Người Rồng” và người hiện đại, hé lộ cho chúng ta rằng hai chủng người này nhiều khả năng đã từng gặp gỡ và giao phối với nhau, chỉ có điều không rõ ràng như trường hợp hôn phối dị chủng giữa người Neanderthal hay người Denisova với Homo sapiens thôi. Từ đây, người ta hoài nghi “Người Rồng” Homo longi có thể là một giống loài độc lập thuộc chi Homo phân nhánh từ người hiện đại Homo sapiens sơ khai. Sự phân nhánh như vậy không hề hiếm kể từ khi các chủng người bắt đầu rời châu Phi và dọc ngang khắp quả địa cầu. Phân nhánh thường là kết quả của sự thay đổi môi trường, sự cô lập về địa lý hoặc các yếu tố tác động khác trong quá trình loài người tiến hóa. Một khả năng khác là “Người Rồng” có chung tổ tiên gần đây với chúng ta hơn so với người Neanderthal. Nếu tương lai được kiểm chứng thành công thì những Homo longi đã tuyệt chủng kia sẽ trở thành họ hàng gần nhất của người hiện đại, trừ khi giới khảo cổ tiếp tục khám phá ra một chủng người gần hơn.
Chưa dừng lại ở đó, nhóm nghiên cứu khác đang đi theo hướng chứng minh hộp sọ Cáp Nhĩ Tân thuộc về “người ma” bí ẩn Denisova mà chúng tôi đã phác họa chân dung trong bài viết trước đấy. Tuy nhiên, với lượng mẫu vật hạn chế như hiện nay thì chẳng thể khẳng định điều gì. Chúng ta lại phải chờ các nhà khoa học thu thập thêm di cốt “Người Rồng” và các mẫu gen để mở rộng quy mô nghiên cứu.
“Người Rồng” còn sống hay đã tuyệt chủng?
Cho đến nay, chúng ta đã không còn thấy bóng dáng người cổ Homo longi ở bất cứ nơi nào loài người đặt chân tới. Điều này đồng nghĩa với lời khẳng định: “Người Rồng” đã vĩnh viễn biến mất. Song giới khảo cổ vẫn mù mờ về mốc thời gian họ đi vào quá vãng. Ngay cả áng khoảng hay ước chừng cũng quá khó vì chúng ta có quá ít dữ liệu. Thứ rõ ràng duy nhất chính là mẫu vật được phát hiện năm 1933. Hiện hộp sọ Cáp Nhĩ Tân – bằng chứng hiếm hoi cho thấy sự hiện diện của “Người Rồng” trong quá khứ – do Bảo tàng Khoa học Địa chất của Đại học Địa chất Hà Bắc ở thành phố Thạch Gia Trang (tỉnh Hà Bắc, Trung Quốc) lưu giữ và tiếp tục nghiên cứu.
Cũng mừng là các nhà khoa học tài giỏi của chúng ta đã tận dụng hiệu quả những gì còn sót lại của người Homo longi phục dựng thành công gương mặt “Người Rồng”.
Để phục dựng diện mạo “Người Rồng” cổ đại, chuyên gia đồ họa người Brazil Cícero De Moraes đã tạo ra một mô hình kỹ thuật số của hộp sọ bằng các dữ liệu và ảnh chụp do nhóm nghiên cứu năm 2021 cung cấp. Đồng thời, ông tiến hành tích hợp hộp sọ hoàn chỉnh của người đứng thẳng Homo erectus nhằm lấp đầy những khoảng trống trên hàm răng của “Người Rồng”. Kế đó, ông dùng hình ảnh chụp cắt lớp của người hiện đại và tinh tinh bổ sung thêm các điểm để đánh dấu mô mềm. Sau cùng, ông Moraes đã tái hiện mái tóc và màu da giúp diện mạo của “Người Rồng” trở nên chân thực và sống động.
Chân dung và cuộc sống của “Người Rồng” Homo longi quả thực còn quá đỗi mờ nhạt bởi giới khảo cổ có quá ít bằng chứng để nghiên cứu, tìm tòi về chủng người cổ này. Hy vọng tương lai không xa, chúng ta sẽ được gặp họ trong một bài chia sẻ mới đầy đủ và trọn vẹn hơn! Xin cảm ơn và hẹn gặp lại!./.
Xem trọn video về “Người Rồng” Homo longi TẠI ĐÂY.