MỤC LỤC
FullTrip.vn – Muôn loài trong thế giới động vật cổ đại đầy rẫy những biến số luôn phải nỗ lực vật lộn với công cuộc sinh tồn. Để không “sống mòn” và mỗi ngày trôi qua mờ mờ ảo ảo, một số loài đã có lối đi riêng, ghi dấu ấn đậm sâu không chỉ với nơi chúng sống mà còn trong sách sử sau này. Lửng mật là một ví dụ. Nó tuy nhỏ bé, vẻ ngoài cũng chẳng phải quá ghê gớm nhưng đã thành công sống sót bên cạnh những hổ, báo, sư tử, rắn độc… bằng bí kíp độc môn gói gọn trong 6 chữ “liều lĩnh – lì lợm – la liếm” và thành công khiến chúng ta nhớ đến nó dù dưới những biệt danh không lấy làm dễ chịu cho lắm như: phiên bản “Chí Phèo” cổ đại, sinh vật “lỗi” nhất thế giới tự nhiên, trùm giang hồ đồng cỏ, danh hài động vật, thánh cà khịa, chúa tể “bất cần đời”, vua liều lĩnh, kẻ điên số 1, đầu gấu châu Phi, bố đời – mẹ thiên hạ… Ắt hẳn chẳng có loài động vật nào lại lắm nickname như lửng mật đâu nhỉ? Hãy xem cách lửng mật phát huy công dụng đặc biệt của bí quyết độc môn 6 chữ L để săn mồi và tự vệ như thế nào nhé!
Lửng mật là con gì?
Tên là lửng nhưng lại thuộc họ Chồn, lửng mật (danh pháp khoa học: Mellivora capensis) vốn là loài động vật có vú nhỏ chuyên ăn thịt xuất hiện giữa thế Pliocene (còn gọi là thế Thượng Tân) cách nay khoảng 3 – 4 triệu năm. Ngược dòng thời gian trở về quá khứ, chúng ta có thể bắt gặp nó khi thì đơn độc, lúc thì có cặp có đôi trong mùa giao phối trên các đồng cỏ vùng cận Sahara hay khu vực bán đảo Ả Rập châu Phi, hoặc ở những cánh rừng rụng lá nhiệt đới phía Tây Nam châu Á hay thảo nguyên khô cằn ở tiểu lục địa Ấn Độ. Giới khoa học xếp lửng mật vào danh sách loài ít quan ngại chính bởi phạm vi phân bố của nó rộng, khả năng thích nghi lại cao. Đúng kiểu vứt đâu cũng sống được!
Cái tên lửng mật hay lửng mật ong ra đời bắt nguồn từ món khoái khẩu của loài động vật 2 màu lông này là mật ong. Bên trên tôi vừa nói lửng mật thích ăn thịt. Không sai đâu! Đó là thực đơn chính của nó. Hàm răng sắc khỏe kia cũng nhờ thói quen ăn thịt mà ra. Những kẻ săn đêm như lửng mật thường xuyên săn từ côn trùng nho nhỏ như ong, ấu trùng ong, mối, giun cho đến các loài to con hơn như thỏ, rùa, rắn, ếch, nhím, chim… Thi thoảng, nó ăn cả rau, củ, quả, rễ cây… Cơ mà con lửng nào cũng có niềm yêu thích vô bờ với mật ong. Nhìn bản mặt ngây thơ, ngu ngơ, vô hại thế kia mà lửng ta ranh ma lắm đấy! Nó biết lần theo dấu vết những con chim hút mật để tìm ra vị trí tổ ong rồi bài bản lên kế hoạch leo cây trộm mật. Tới đây thì việc gán thêm cho nó xú danh “mật tặc” cũng chẳng ngoa chút nào!
Một con lửng mật trưởng thành có thể cao 25 – 30cm tính từ vai xuống chân, chiều dài cơ thể quãng độ 60 – 76cm, riêng quả đuôi dài chừng 20 – 30cm. Con đực nặng từ 9 –16kg trong khi con cái nhỏ hơn nặng từ 5 – 10kg. Lửng mật dài người và to ngang. Chiếc đầu khá nhỏ, mắt cũng nhỏ, mõm ngắn, bốn chân cũng ngắn và chắc khỏe, mỗi chân đều có 5 móng vuốt sắc nhọn để đào hang và tự vệ (trong đó vuốt hai chân trước dài hơn hai chân sau đáng kể).
Lửng mật sống ở những cái hang dưới mặt đất, đôi khi là những cái hốc trong thân cây cổ thụ. Hang hốc nhỏ xinh chỉ rộng khoảng 1 – 3m và có duy nhất một lối vào do chính hai chân trước sắc khỏe như máy đào của nó tự xử. Mỗi hang lửng ta mất tầm 10 phút là hoàn thành. Quả là thợ đào hang xuất sắc! Cơ mà nếu tính lười nổi lên, nó cũng không ngại “mượn” mấy cái hang nhím, cầy bỏ hoang mà ngủ tạm.
Da lửng mật dày thôi rồi, đặc biệt vùng da quanh cổ phải cỡ độ 6mm, song kết cấu lại tương đối lỏng lẻo. Thế nên “túi da” ấy vừa có tác dụng phòng thủ, lại vừa giúp loài lửng dễ bề xoay xoắn, chuyển động cơ thể. Chưa kể, bao bên ngoài “túi da” còn có cả lớp lông khá dày hai màu đen – trắng trông rất gì-và-này-nọ, gián tiếp cảnh báo với kẻ địch rằng nó bé, cơ mà bé hạt tiêu, không hề dễ nhằn đâu nha!
Lửng mật quen sống đơn độc, trừ mùa sinh sản vào tháng 5 hàng năm mới hay thấy nó đi đôi. Tuy rằng có thể giao phối quanh năm nhưng mỗi lần “giao lưu” loài này thường chỉ sinh 1 nhóc con.
Bí quyết sinh tồn có 1-0-2 của lửng mật?
Liều lĩnh – lì lợm – la liếm. Chính xác là vậy. Quan sát những lần săn mồi, trộm mồi hay những màn tự vệ, chống trả mấy loài thú săn mồi to xác như sư tử, báo hoa mai, trăn đá, thậm chí là loài rắn hổ lục cực độc ở châu Phi, chúng ta sẽ thấy rõ mức độ hung dữ, hiếu chiến, bám đuổi không biết mệt mỏi và thái độ “ông đây chả ngán bố con thằng nào” của loài lửng mật.
Nó “bố đời”, song lại cực thông minh, biết tận dụng ưu thế của bản thân dù là nhỏ nhất từ “túi da” dày chắc chắn, hàm răng dữ tợn, bộ vuốt sắc lẹm cho tới mùi hôi toát ra từ tuyến hôi khấu đuôi khiến đối thủ ngạt thở hay khả năng đề kháng độc cao cường để giành phần thắng, phần lợi cho mình.
Bất kể tên kia có to lớn, dữ dằn cỡ nào thì trước mặt đối thủ, lửng mật cứ phải sử dụng phép thắng lợi tinh thần cái đã. Nó nhe bộ hàm đầy răng ra và liên tục kêu gào dọa nạt như chuẩn bị nuốt sống đối thủ đến nơi. Cùng lúc, tay chân cũng không để đấy làm cảnh mà vờn quanh như sắp sửa xé xác đối phương. Chưa kịp ra tay mà gặp phải kẻ liều lĩnh bậc này, có mà sư tử cũng phải chùn bước nói gì mấy loài ít máu mặt khác. Camera trong Khu bảo tồn Quốc gia Etosha (Namibia) đã ghi lại cảnh một con sư tử đực trưởng thành buộc phải bất lực bỏ cuộc trước một con lửng mật mà nó cho là “kẻ điên”, có đói cũng chẳng nên dây vào làm gì.
Cậy có lớp da dày và khả năng đề kháng độc, lửng mật ngang nhiên đi trộm mật ong, săn nhím, trêu đùa rắn độc hay tấn công trâu, bò, ngựa vô tình giẫm vào hang của nó. Nọc ong, nọc rắn, lông nhím và vết cắn của động vật hiếm khi xâm nhập vào da gây tổn thương cho lửng mật nên nó chẳng sợ. Sau màn cà khịa quen thuộc, nó nhảy vào vờn, cạp, vồ, tát không biết mệt khiến đối thủ tiêu hao sức lực nhanh chóng rồi sau cùng phải phất cờ trắng đầu hàng.
Thần kỳ hơn là các nhà làm phim về thế giới động vật từng chứng kiến cảnh lửng mật bị rắn hổ lục và rắn lục phì châu Phi – hai loài rắn có nọc độc nhất – cắn làm nó lịm đi, tưởng chết. Ấy vậy mà không hề nhé, chỉ 2 tiếng sau, lửng ta đã tỉnh dậy và khỏe re như chưa có gì xảy ra.
Sự liều lĩnh, gan dạ chấp cả thiên hạ của lửng mật đã giúp nó trở thành “loài động vật dũng cảm nhất thế giới” với biệt danh Brother Flathead (tạm dịch là Đại ca Đầu dẹt) được ghi trong kỷ lục Guinness năm 2002.
Tuy nhiên, lửng ta cũng không phải “chiến thần” trăm trận trăm thắng trong truyền thuyết. Bị đánh hội đồng hay lỡ hôm nào sơ sẩy bật nhầm chế độ Chí Phèo với kẻ không nên đụng như chó hoang châu Phi, linh cẩu hay cá sấu, nó vẫn thành mồi ngon của kẻ khác như chơi. Chỉ có điều, tỷ lệ chiến bại của lửng mật thuộc vào hàng hiếm mà thôi.
Lửng mật còn tồn tại hay đã tuyệt chủng?
Đương nhiên là còn, số lượng của chúng dồi dào, vùng phân bố rộng, tính thích nghi cao, lại bố đời – mẹ thiên hạ thế kia thì lý nào lại dễ dàng tuyệt chủng. Lửng mật xuất hiện ở đâu trong quá khứ, giờ vẫn cứ loanh quanh mấy khu vực đó. Nó ít bị đe dọa nhưng thỉnh thoảng cũng bị con người săn lùng, đặc biệt là khi nó xung đột với nông dân và thợ nuôi ong. Ngoài ra, lửng mật còn có thể bị bắt về làm thịt hoặc ngâm thuốc.
Còn ai biết gì thêm về quý ngài/quý cô đầu gấu lửng mật vui lòng chia sẻ bên dưới phần comment nhé! Và đừng quên theo dõi ủng hộ FullTrip nhé! Xin cảm ơn và hẹn gặp lại!./.
Xem trọn video về Lửng mật TẠI ĐÂY.